Giełdy papierów wartościowych w regionie Azji i Pacyfiku

przez szymon · 30 stycznia 2016

dr Szymon Mazurek
Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Fragment artykułu zgłoszonego na konferencję pt. Procesy integracyjne w regionie Azji i Pacyfiku, która odbyła się 26 listopada 2008 r. na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.

Silny rozwój lokalnych rynków finansowych (w tym rynku walutowego) jest naturalną konsekwencją zwiększenia strumieni międzynarodowych przepływów kapitałowych w rejonie Azji i Pacyfiku. Duży napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych, rozwój międzynarodowych łańcuchów produkcji, dynamika rozwoju nowoczesnego biznesu spowodowały wzrost zainteresowania graczy międzynarodowego rynku finansowego inwestycjami na rynkach lokalnych.

W drugiej połowie XX wieku informacje medialne w stylu „w Azji indeksy spadają” były w praktyce utożsamiane z sytuacją na giełdzie w Tokio. Gospodarka japońska przez dziesięciolecia dominowała w regionie i była kluczowym elementem triady gospodarczej (Ameryka Północna – Europa – Japonia). W latach 90. sytuacja wyglądała już jednak inaczej. Japonia była pogrążona w stagnacji, a Chiny, Indie i kraje Azji Południowo-Wschodniej przekształcały się powoli z tanich wytwórców w aktywnych uczestników globalnego rynku. W ślad za tym na znaczeniu zaczęły zyskiwać lokalne giełdy papierów wartościowych.

Giełdy papierów wartościowych odgrywają kluczową rolę w rozwijających się gospodarkach. Pełnione przez nie funkcje – wycena kapitału, pozyskiwanie nowego kapitału przez emisję akcji, transfer aktywów, powiązanie z międzynarodowym rynkiem kapitałowym – mają dla krajów stawiających na szybki rozwój dużo większe znaczenie niż dla gospodarek wysoko rozwiniętych. Rozwój instytucji finansowych i rynku finansowego ma także istotny wpływ na gospodarcze procesy integracyjne zachodzące w regionie. Zwiększa bowiem ilość możliwości wzajemnego zaangażowania krajowego biznesu rynkach zagranicznych, co prowadzi do powstania licznych i silnych międzynarodowych powiązań gospodarczych.

Według danych Światowej Federacji Giełd (World Federation of Exchanges, WEF) pod względem kapitalizacji giełd rejon Azji i Pacyfiku (29,24% kapitalizacji światowej w styczniu 2008 roku) dorównuje Europie wraz z Afryką i Bliskim Wschodem (29,93%). W tej kategorii dominują giełdy Ameryki Północnej i Południowej, które łącznie stanowią 40,84% kapitalizacji wszystkich giełd zrzeszonych w Światowej Federacji Giełd.

Pod względem ilości spółek notowanych na poszczególnych giełdach sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej. Dominacja regionu Azja-Pacyfik jest tu wyraźna. Aż 44,44% wszystkich spółek posiadających akcje w obrocie publicznym jest notowana na giełdach od Australii, przez Indie i Chiny, aż po Japonię (dane ze stycznia 2008 roku). Następna w kolejności jest Europa z Afryką i Bliskim Wschodem (31,14%) a na końcu Ameryka Południowa i Północna (24,42%). Dane te są prawdopodobnie silnie powiązane ze wskaźnikami demograficznymi, ale wskazują niewątpliwie na ogromny potencjał ekonomiczny regionu.

Pomimo dużej ilości spółek notowanych na giełdach azjatyckich większość obrotów giełdowych skupia się na rynku amerykańskim. Giełdy obu Ameryk wygenerowały w styczniu 2008 roku 51,86% światowego obrotu giełdowego. Na Europę (z Afryką i Bliskim Wschodem) przypadło 27,93%, a na Azję – 20,21%. Jest to konsekwencją większej koncentracji kapitału na najbardziej rozwiniętych rynkach finansowych.

Udział obrotu giełdowego poszczególnych regionów w rynku światowym odzwierciedla główne kierunki zainteresowania graczy rynkowych, którzy w tym obrocie uczestniczą. Potrzebom tym starają się odpowiadać firmy dostarczające informacji biznesowych – Bloomberg, Reuters, CNN, CNBC itp. I tak, w większości z nich, podstawowym komunikatem giełdowym jest podanie wartości trzech indeksów nowojorskiego Dow Jones Industrial Average (Dow Jones, DOW, DJIA), londyńskiego FTSE 100 oraz tokijskiego NIKKEI 225. W grupie indeksów Azji i Pacyfiku oprócz NIKKEI najczęściej monitorowane są indeks Hang Seng w Hongkongu i S&P/ASX 200 w Australii a czasem także chiński Shanghai All Ordinaires Index. Oczywiście, największe serwisy informacyjne dają dostęp do informacji z większości światowych giełd.

W regionie Azji i Pacyfiku działa 18 giełd papierów wartościowych zrzeszonych w Światowej Federacji Giełd.

Oprócz federacji światowej giełdy współpracują ze sobą bliżej w ramach kilku stowarzyszeń regionalnych. W przypadku giełd regionu Azji i Pacyfiku są to: